Στον ελληνικό χώρο η πρώτη τεκτονική στοά εμφανίζεται το 1740 στην Κέρκυρα. Λειτούργησε κάτω από την κηδεμονία της Στοάς της Βερώνας και με χρήση της ιταλικής γλώσσας, ενώ πρόεδρός της ήταν ο προβλεπτής της Ενετικής Δημοκρατίας των Ιονίων Νήσων. Την ίδια περίοδο, στα 1744, λειτούργησε στο Γαλατά της Κωνσταντινουπόλεως Στοά, τα μέλη της οποίας αποκαλούνταν Κονιάτες. Σώθηκε ένα αντίτυπο του τυπικού με τίτλο «Τέκτων μαθητευόμενος. Πρώτος βαθμός», αντίτυπο του οποίου ήρθε στα χέρια του Οικουμενικού Πατριάρχου Παϊσίου, το 1745.
Ακολουθεί απόσπασμα απο το τυπικό :
«Όστις επιθυμεί να συναριθμηθή με την Εταιρείαν των Κονιατών πρέπει να συστηθή από έναν άλλον συνάδελφον ως υποκείμενον αρκετόν και άξιον και τότε θέλει δοθή άδεια να παρουσιασθή οδηγούμενος από εκείνον τον συνάδελφον, χωρίς φως, μέσα εις ένα σπίτι (ωσάν εις τόπον της Βηθλεέμ) της Εταιρείας και φθάνοντας εκεί ερωτάται εάν έχη πνεύσιν, ήγουν κλίσιν, δια να συναριθμηθή, ερωτάται περί της καταστάσεώς του, ονόματός του και επωνυμίας του, έπειτα του αφαιρείται κάθε λογής μέταλλον, λίθος πολύτιμος και τα εξής.
…» Γυμνώνεται το δεξιόν γόνυ και εις τον αριστερόν του πόδα επάνω εις το παπούτζι του μποδένουν μίαν γόβαν, ήγουν κοντούραν φράγκικην περισφαλίζοντές του τους οφθαλμούς με ένα μανδήλιον. Εις τοιούτον τρόπον τον αφίνουν ως μίαν ώραν σχεδόν εις τας φαντασίας του. Περνώντας ούτος ο καιρός ερωτάται τρεις φορές περί του ονόματος του βαπτίσματος έστω και έξω από το σπίτι είναι οι συνάδελφοι με σπαθί γυμνόν εις τας χείρας, φυλάττοντές το από κάθε ακαθαρσίαν. Ο Π ρ ω τ ο μ α ϊ σ τ ω ρ περιεζωσμένος ζώνην γαλαζίαν εις σχήμα τρίγωνον προτάσσει να ερωτηθή εάν έχη πνεύσιν και τούτο ποιών ο ανάδοχος, ο υποψήφιος αποκρίνεται και έτσι ο πρωτομαϊστωρ του τάζει την είσοδον, κάμνοντάς τον να κάμη τρεις γύρω τριγύρω μιάς συγγραφής εξαπλωμένης επάνω εις το έδαφος, παρουσιάζοντας επάνω εις δύο κολόνας την σκιαγραφίαν του Ναού του Σολομώντος με δύο γράμματα κεφαλιακά Ι.Π. Εις το μέσον του θαλάμου είναι τρεις μεγάλαι λαμπάδες αναμμέναις…ύστερα από τρία τέταρτα της ώρας τον υπάγουν εις το μέσον του αυτού τόπου, έμπροσθεν του πρωτομαϊστορος ο οποίος ευρίσκεται έμπροσθεν μιάς καθέδρας μεγάλης επάνω εις την οποίαν είναι το Ευαγγέλιον του Αγίου Ιωάννου και ερωτηθείς περί της πνεύσεώς του, αποκρίνεται και πάλιν έτσι προστάζει να του λυθούν οι οφθαλμοί. Οι συνάδελφοι του πιάνοντας τα άρματα πλησιάζουν αυτόν ύστερα από τρεις κινήσεις εις ένα θρόνων χωρίς ακούμβισμα όπου είναι πλησίον εις την μεγάλην καθέδραν.
» Πρέπει έπειτα αυτός με το γόνυ γυμνόν να γονατίση επάνω εις το θρονί το χωρίς ακούμβισμα και το άλλο πόδι να το αφίνη κρεμάμενον εις τον αέρα ερωτώντας τον εις τον αυτόν καιρόν ο πρωτομαϊστωρ αν τάσση να φυλάττη τα απόκρυφα των Κονιατών και της τάξεώς των, πλην έμπροσθεν τινός συναδέλφου και παρόντος του πρωτομαγίστορος. Του γυμνώνεται το στήθος δια να ιδούν μην είναι γυναικείας φύσεως και εγγίζοντάς τον εις το αριστερό βυζί ένα πριέλι το οποίον ο ίδιος κρατεί έχοντας το δεξιόν του χέρι επάνω εις το Ευαγγέλιον του Αγίου Ιωάννου, ομνύει…
» Τελειώνοντας ασπάζεται το Ευαγγέλιον και ο πρωτομαϊστωρ προτάσσοντάς τον να συμώση, του δίδει την ζώνην του λευκού δέρματος των κονιατών και δύο ζευγάρια χειρόκτια ένα διά λόγου του και άλλο δια την πλέον ηγαπημένην του…».
Απο την ιστοσελίδα Καλάμι του ΒΑΣΙΛΗ Α. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ
